موضوع کتاب،همانطور که از نام آن پیداست،درباره تاریخ سلاجقه بزرگ و سلاجقه عراق تا جلوس طغرل بن ارسلان می باشد.این کتاب در بر گیرنده تاریخ آلب ارسلان بن چغربک،ذکر جلوس ملکشاه بن آلب ارسلان،ذکر جلوس بر کیارق بن ملکشاه،ذکر جلوس سلطان محمد بن ملکشاه،ذکر جلوس سنجر بن ملکشاه،ذکر جلوس سلطان محمود بن ملکشاه،ذکر جلوس طغرل بن محمد بن ملکشاه،جلوس ابوالفتح مسعود بن محمد بن ملکشاه،جلوس محمد بن محمود بن محمد بن ملکشاه،جلوس سلیمانشاه بن محمد بن ملکشاه،جلوس ارسلان بن طغرل بن محمد و جلوس طغرل بن ارسلان بن طغرل می باشد.ضمن این که ذیل ابو حامد محمد بن ابراهیم که شامل خاتمه ایام سلطنت سلطان طغرل می باشد نیز به این کتاب افزوده شده است.
سلاجقه یا آل سلجوق یا سلجوقیان،طایفه ای از ترکان غز بودند که پنج شعبه از آنها با عنوان های سلاجقه بزرگ،سلاجقه عراق،سلاجقه کرمان،سلاجقه روم و شام در خلال سال های 429 تا 590 هجری قمری در بلاد خراسان،عراق،کرمان،شام و قسمتی از روم فرمانروایی کرده اند.موسس دولت این طایفه در واقع همان سلاجقه بزرگ یا خراسان بودند که قلمرو اقتدار آنها در دوره فرمانروایی شان از کاشغر تا حلب وسعت داشت و عنوان سلطان مختص آنها بود.ظهور سلاجقه در تاریخ عالم و خصوصاَ تاریخ ایران تاثیر شگرفی داشت.ظهور آنان موجب سلطه اتابکان ترک بر اغلب سرزمین گردید که ثمره آن وحدت سیاسی در ایران بود.وسعت قلمرو و توسعه فتوحات سلاجقه در حوزه اسلام منجر به انتشار زبان فارسی در گوشه و کنار آسیای صغیر شد.سلاطین و وزرای این سلسله به تاسیس مدارس،خانقاه و مساجد اهتمام ورزیدند و مدارس نظامیه در عهد آنان توسط خواجه نظام الملک طوسی(او فاضل ترین فضلای آل سلجوق بود که مدت 30 سال وزارت کرد و از او کتابی با نام سیاست نامه به یادگار مانده است) در بلاد مختلف بنا شد.از جمله این مدارس،مدرسه نظامیه بغداد بود که شهرت و اعتبار بسیاری داشت.
درباره مولف کتاب،ظهیرالدین نیشابوری،شرح حالی موجود نمی باشد.تنها در "راوندی" مولف کتاب "راحه الصدور" وی را معلم سلطان طغرل و مسعود بوده و از این رو اثر وی از ابتدا کتابی معتبر و قابل استناد بوده،چرا که ظهیرالدین غالب وقایع زمان را به چشم مشاهده کرده.به همین دلیل است که راوندی در"راحه الصدور"،رشیدالدین فضل الله در "جامع التواریخ" و حاقظ ابرو در "زبده التواریخ" از این کتاب بهره فراوان برده اند.
در پایان شایان ذکر است که پیشتر دو کتاب با عناوین:راحه الصدور و آیهٌ الصدور نوشته محمد بن علی بن سلیمان راوندی و تاریخ سلاجقه نوشته محمود بن محمد آقسرایی،درباره سلجوقیان،توسط انتشارات اساطیر به چاپ رسیده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر