آیین نگارش تاریخ، رساله ای از یاد رفته، به قلم استاد رشید یاسمی پس از 77 سال با پاره ای اصلاحات و اضافات به سعی و کوشش عبدالکریم جربزه دار توسط انتشارات اساطیر منتشر شد.
کتاب حاضر در بر گیرنده پنج مقدمه از عبدالکریم جربزه دار درباره رشید یاسمی و کتاب حاضر،استاد جلال الدین همایی درباره رشید یاسمی، استاد احمد سمیعی گیلانی درباره کتاب حاضر، استاد بدیع الزمان فروزانفر درباره نحوه پدید آمدن کتاب و در نهایت شخص مولف می باشد.
پس از مقدمات موصوف، متن کتاب که مشتمل بر پنج فصل کلیات، انتقاد تاریخی، تدوین تاریخی، ساختمان تاریخ و موثرات تاریخی می باشد پیش روی خواننده قرار می گیرد.
فصل اول، کلیات ، به شرح الفاظ واصطلاحات و مبانی و اصولی پرداخته است که به اسلوب تحقیق تاریخی تعلق دارند. فصل دوم، انتقاد تاریخی ، مطالب مربوط به کاربرد قواعد سنجش صحت و سقم و قوت و ضعف اخبار و اسناد و تعدیل و ترجیح آنها را مطرح می سازد. در فصل سوم ، تدوین تاریخ ، جهات افتراق مواد تاریخی و مواد علوم تجربی نشان داده می شود. و اما فصل چهارم، ساختمان تاریخ ، به چیدمان وقایع تاریخی در زمان و مکان خود اختصاص دارد و مولف در این فصل مورخ را به ایجاز و مختصر گویی و در عین حال دقت در نگارش تاریخ دعوت می کند. در نهایت در فصل آخر، موثرات تاریخی ، نخست به مساله بینش الهی اشاره می کند و در ادامه اسباب حوادث تاریخی را به امور مادی و معنوی و پاره ای قوانین تقسیم کرده و کتاب خود را پایان می دهد.
کتاب حاضر در نگاه اول کم حجم و فشرده می نماید اما به قول استاد احمد سمیعی پر مطلب و جامع الاطراف است و به قولی دیگر قلیل الحجم ولی کثیر الغنم می باشد. کتاب مزبور نخستین تالیفی است که در سال 1316 در این رشته صورت پذیرفته است و پس از بیش از هفتاد سال به نظر، همچنان منحصر به فرد می باشد و به قول عبدالکریم جربزه دار: " ... و با اینکه هفتاد وپنج سال از زمان نگارش آن می گذرد هنوز که هنوز است جامع ترین، کامل ترین و در عین حال موجزترین تالیف است در نوع خود و در آن بدایع و ظرایفی آمده است که نه تنها برای آن روزگار بلکه برای امروزه روز هم تازگی دارد..."
غلامرضا رشید یاسمی فرزند محمد ولی خان میر پنج گورانی در 1275 در کرمانشاه متولد شد. تحصیلات خود را در کرمانشاه و تهران انجام داد و به زبان و ادبیات فرانسه، انگلیسی، عربی و پهلوی آشنایی یافت و از سال 1312 در دانشگاه تهران به سمت استادی تاریخ انتخاب شد. او علاوه بر مقالات متعدد، ترجمه ها و تحقیقات بسیار دارد. از آثار او می توان به: ترجمه کتاب های ایران در زمان ساسانیان اثر کریستین سن، چنگیزخان اثر هارولد لمب و تصحیح دواوین مسعود سعد،ابن یمین و سلمان ساوجی اشاره کرد. او علاوه بر ادبیات و تاریخ با منطق و فلسفه و کلام نیز آشنایی داشته و شعر نیز می سرود. رشید یاسمی در سال 1330 در گذشت.
در پایان خالی از لطف نیست اگر قسمتی از مقدمه شادروان رشید یاسمی درباره تاریخ را نقل کنم : "بعضی از ظرفا تاریخ را تاریک گفته اند از جهت این که دسترسی به اخبار واقعی آن نیست و جوینده باید در ظلمات ایام به جست و جوی وقایع پراکنده عمری بگذراند. این مشابهت لفظی میان تاریخ و تاریک وقتی قوت می گیرد که کسی بخواهد قوانین و قواعدی برای تاریخ کشف کند و مانند سایر علوم نوامیس اصلی تاریخ را بیابد و بشناسد."
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر