مینیمالیسم در عکاسی

مینیمالیسم جریان هایی در اشکال مختلف هنر و طراحی خصوصاً هنرهای تجسمی و موسیقی را در بر می گیرد که در آنها یک اثر هنری به منظور نمایش جوهره و ذات یک موضوع از طریق حذف عناصر، مفاهیم و تصاویر غیرضروری خلق می شود. به عبارت دیگر مینیمالیسم هر طراحی و شیوه ای با کم ترین و ساده ترین مؤلفه ها به منظور خلق یک اثر هنری با بیشترین تاثیرگذاری را در بر می گیرد. این مکتب که از آن با نام ساده گرایی یا ساده پسندی یاد می شود اساس کار خود را بر پایه حذف پیچیدگیهای فلسفی، سمعی، بصری و ادراکی نهاده است.

به عنوان یک جریان مشخص در هنر، این مکتب با توسعه های هنر غربی پس از جنگ جهانی دوم، خصوصاً با هنرهای تجسمی آمریکایی در خلال سال های1960 تا 1970 به ظهور می رسد.

در هنر عکاسی برای جلب نظر بیننده شیوه های گوناگونی از جمله کم کردن عمق میدان یا استفاده از تکنیک های ترکیب بندی وجود دارد. اما در سبک مینیمالیسم عکاس با بهره گیری از تصاویر آرام و تنظیم و متمرکز ساختن یک یا دو عنصر در کادر خود و حذف سوژه ها و نقاطی که توجه بیننده را از سوژه اصلی پرت می کند سعی بر آن دارد تا تمامی توجه بیننده را معطوف سوژه اصلی نماید و از این طریق به بیان موضوع و پیام خود می پردازد. از اینرو از خصوصیات بارز عکس های مینیمالیستی وجود فضاهای خالی در پیرامون سوژه اصلی می باشد. 
در زبان فارسی معادل کمینه گرایی را برای مینیمالیسم استفاده می کنند که به معنای کمترین مورد استفاده قرار می گیرد.

محمد زهرایی درگذشت

استاد محمد زهرایی ، مدیر نشر کارنامه و شهر کتاب نیاوران بر اثر ایست قلبی درگذشت. شادروان محمد زهرایی از ناشران خوش نام و خوش ذوق صنعت نشر ایران بود که پس از 50 سال فعالیت در عرصه چاپ و نشر کتاب در سن 65 سالگی درگذشت. او که از ناشران فاضل و فرهیخته کشورمان بود اگرچه در حوزه چاپ کتاب به لحاظ کمیت فعال نبود لیکن آنچه را که چاپ نمود همگی ارزشمند و چون دُر هستند خصوصا که ایشان علاوه بر محتوی اهمیت بسیاری نیز برای ظاهر کتاب قائل بود. شادروان محمد زهرایی در سال های اخیر و با راه اندازی شهر کتاب نیاوران سهم قابل توجهی در ایجاد فضاهای مدرن کتابفروشی داشت. روح اش شاد و یادش جاودان.
بر اساس اعلام ایسنا مراسم تشییع پیکر مرحوم محمد زهرایی روز چهارشنبه 30 مرداد ساعت 9 صبح از مقابل خانه هنرمندان به سوی قطعه هنرمندان بهشت زهرا برگزار می شود.

معرفی کتاب: آیین نگارش تاریخ

آیین نگارش تاریخ، رساله ای از یاد رفته، به قلم استاد رشید یاسمی پس از 77 سال با پاره ای اصلاحات و اضافات به سعی و کوشش عبدالکریم جربزه دار توسط انتشارات اساطیر منتشر شد.

کتاب حاضر در بر گیرنده پنج مقدمه از عبدالکریم جربزه دار درباره رشید یاسمی و کتاب حاضر،استاد جلال الدین همایی درباره رشید یاسمی، استاد احمد سمیعی گیلانی درباره کتاب حاضر، استاد بدیع الزمان فروزانفر درباره نحوه پدید آمدن کتاب و در نهایت شخص مولف می باشد.

پس از مقدمات موصوف، متن کتاب که مشتمل بر پنج فصل کلیات، انتقاد تاریخی، تدوین تاریخی، ساختمان تاریخ و موثرات تاریخی می باشد پیش روی خواننده قرار می گیرد.

فصل اول، کلیات ، به شرح الفاظ واصطلاحات و مبانی و اصولی پرداخته است که به اسلوب تحقیق تاریخی تعلق دارند. فصل دوم، انتقاد تاریخی ، مطالب مربوط به کاربرد قواعد سنجش صحت و سقم و قوت و ضعف اخبار و اسناد و تعدیل و ترجیح آنها  را مطرح می سازد. در فصل سوم ، تدوین تاریخ ، جهات افتراق مواد تاریخی و مواد علوم تجربی نشان داده می شود. و اما فصل چهارم، ساختمان تاریخ ، به چیدمان وقایع تاریخی در زمان و مکان خود اختصاص دارد و مولف در این فصل مورخ را به ایجاز و مختصر گویی و در عین حال دقت در نگارش تاریخ دعوت می کند. در نهایت در فصل آخر، موثرات تاریخی ، نخست به مساله بینش الهی اشاره می کند و در ادامه اسباب حوادث تاریخی را به امور مادی و معنوی و پاره ای قوانین تقسیم کرده و کتاب خود را پایان می دهد.

کتاب حاضر در نگاه اول کم حجم و فشرده می نماید اما به قول استاد احمد سمیعی پر مطلب و جامع الاطراف است و به قولی دیگر قلیل الحجم ولی کثیر الغنم می باشد. کتاب مزبور نخستین تالیفی است که در سال 1316 در این رشته صورت پذیرفته است و پس از بیش از هفتاد سال به نظر، همچنان منحصر به فرد می باشد و به قول عبدالکریم جربزه دار: " ... و با اینکه هفتاد وپنج سال از زمان نگارش آن می گذرد هنوز که هنوز است جامع ترین، کامل ترین و در عین حال موجزترین تالیف است در نوع خود و در آن بدایع و ظرایفی آمده است که نه تنها برای آن روزگار بلکه برای امروزه روز هم تازگی دارد..."

غلامرضا رشید یاسمی فرزند محمد ولی خان میر پنج گورانی در 1275 در کرمانشاه متولد شد. تحصیلات خود را در کرمانشاه و تهران انجام داد و به زبان و ادبیات فرانسه، انگلیسی، عربی و پهلوی آشنایی یافت و از سال 1312 در دانشگاه تهران به سمت استادی تاریخ انتخاب شد. او علاوه بر مقالات متعدد، ترجمه ها و تحقیقات بسیار دارد. از آثار او می توان به: ترجمه کتاب های ایران در زمان ساسانیان اثر کریستین سن، چنگیزخان اثر هارولد لمب و تصحیح دواوین مسعود سعد،ابن یمین و سلمان ساوجی اشاره کرد. او علاوه بر ادبیات و تاریخ با منطق و فلسفه و کلام نیز آشنایی داشته و شعر نیز می سرود. رشید یاسمی در سال 1330 در گذشت.

در پایان خالی از لطف نیست اگر قسمتی از مقدمه شادروان رشید یاسمی درباره تاریخ را نقل کنم : "بعضی از ظرفا تاریخ را تاریک گفته اند از جهت این که دسترسی به اخبار واقعی آن نیست و جوینده باید در ظلمات ایام به جست و جوی وقایع پراکنده عمری بگذراند. این مشابهت لفظی میان تاریخ و تاریک وقتی قوت می گیرد که کسی بخواهد قوانین و قواعدی برای تاریخ کشف کند و مانند سایر علوم نوامیس اصلی تاریخ را بیابد و بشناسد."

معرفی کتاب: نقطویان یا پسیخانیان

1. نقطویان یا پسیخانیان، عنوان کتابی است تالیف دکتر محمدصادق کیا که انتشارات اساطیر آن را منتشر نموده است.
2. نقطویان یا پسیخانیان فرقه ای از درویشان عهد صفوی بودند. این فرقه توسط محمود پسیخانی گیلانی، که خود پیش تر از مریدان فضل الله استرآبادی (بنیاد دهنده فرقه حروفیه) بود،در سال 800 قمری تاسیس گردید و پیروانی در شهرهای قزوین، اصفهان، اصطهبانات فارس و  خصوصا کاشان داشت.
3. اینان را از این رو نقطوی خوانند که پیدایش و آفرینش همه چیز را از خاک می دانند و آن را نقطه می خوانند. همچنین در گزارش آیات قرآن و یکسان نمودن آن با سخنان خود علاوه بر حروف و شمار آنها از نقطه حروف الفبا نیز بهره می جستند.
4. نقطویان عالم را قدیم دانسته و منکر خدا بودند چرا که وجود خداوند را به عقل آدمی غیر قابل اثبات دانسته و هر آنچه را که غیر عقلی باشد حکم به وجودش نمی دهند. آنان مبدا اشیاء را ذات مربع می گویند که عبارت از روح انسان است. نقطویان خود را خدا می دانند و می گویند که تا خود را  نشناخته اند ، بنده و پس از شناخت خود ، خدا هستند و از این رو به  جای  دو  جمله  کلیدی :              " بسم الله الرحمن الرحیم " و " لیس کمثله شیء " از جملات :   " استعین بنفسک الذی لا اله الا هو" و "انا مرکب المبین" استفاده می کنند و این " مرکب المبین " در واقع آدمی یا همان انسان کامل است که مورد پرستش قرار می گیرد.
5. نقطویان معتقد به تناسخ بوده و رستاخیز، بهشت، دوزخ و حیات پس از مرگ را منکر بودند. آنان معتقدند که اگر آدمی کامل نشود روح او که باقی موجود است، پس از مرگ در مراتب معدنی،نباتی و حیوانی در نزول است و در واقع جهنم همین تنزلات است و اگر کامل شود به افلاک و ستارگان صعود می کند و بقای جاودانی حاصل کرده که همانا بهشت است.
6. آنان عناصر اربعه را واجب الوجود دانسته و برای خورشید تقدسی قائل بوده و آن را قبله خود دانسته و به سوی آن مراسم عبادی و نیایش به  جای می آوردند.
7. محمود پسیخانی پیروان خود را تشویق به تجردگرایی کرده، لیکن ازدواج در بین پیروان این فرقه ممنوع نبوده است. آنان که مجرد بودند را واحد و متاهلین را امین می گفتند.
8. محمود پسیخانی که گرایشات ایران گرایانه و باورهای هزاره ای دارد و گوشه چشمی هم به تشیع دوخته خود را مهدی موعود دانسته و معتقد بود با آمدن وی دور عجم که هشت هزار سال خواهد بود آغاز شده است. او شانزده کتاب و هزارویک رساله نوشته که مهم ترین آنها با نام میزان و در درجه دوم کتاب مفاتیح الغیوب در دسترس می باشند. او قرآن مجید و سخنان پیامبر اسلام را برابر با اندیشه و اعتقادات خود تفسیر نموده است.
9. این فرقه با نام های دیگری چون: اهل نقطه، نقطه، محمودیه، تناسخیه، واحدیه و امناء شناخته می شود.برخی پیروان شناخته شده این فرقه عبارتند از:ابوالقاسم امری،محمد شریف آملی،محمد مومن ادائی،غالب دهلوی،شجاع کاشی،باقر خرده کاشانی،فارغ تبریزی،غزالی مشهدی،علی اکبر تشبیهی،عرفی شیرازی ،کوثری اردبیلی ،مومن استرآبادی،زلالی خوانساری و عبادالله کاشانی.
10. و اما درباره کتاب حاضر: کتاب حاضر در واقع مشتمل بر دو بخش می باشد. مولف پس از آوردن مقدمه مختصر خود درباره عقاید نقطویان، در بخش نخست با بهره گیری از متون تاریخی و تذکره های فارسی از جمله:دبستان مذاهب، تذکره نصرآبادی، خلاصه الاشعار، ماثر رحیمی، تذکره عرفات العاشقین، روضه الصفا ناصری، در یتیم، تاریخ جلال منجم یزدی، شمع انجمن،تاریخ گیلان و ... اطلاعات پراکنده ای را که درباره فرقه نقطوی و پیروان این فرقه در آثار موصوف، موجود می باشد را استخراج نموده، که از لا به لای آنها پاره ای از مسائل عقیدتی نقطویان مشخص می باشد. هر چند که غالب سطور یافت شده علیه و در رد نقطویان است. بخش دوم کتاب گزیده ای از دو متن خطی  نقطوی است، که اولی در واقع پرسش و پاسخی است که شاید بین شخص محمود پسیخانی و یکی از مریدان یا پیروان ادیان دیگر انجام شده و مبین اندیشه ها و سخنان نقطویان و تفاسیر ایشان از آیات قرآن و سخنان پیامبر اسلام است.
11. مولف کتاب دکتر محمدصادق کیا، زبان شناس و شاعر، در سال 1299ش در تهران به دنیا آمد. پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در رشته زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و پس از اتمام آن در سال 1323 از رساله دکتری خود با موضوع "تصحیح متن منظوم به نام نصاب طبری" دفاع کرده و به اخذ درجه دکتری نائل آمد. ایشان در ادامه به عنوان استاد زبان و ادبیات پهلوی در دانشگاه تهران مشغول به فعالیت شد و در تاسیس فرهنگستان زبان ایران و پژوهشگاه گویش های ایرانی نقش فعال داشت. از ایشان ده ها مقاله و کتاب در زمینه زبان های باستانی،ادبیات فارسی و گویش ها به جای مانده است.ایشان در سال 1380ش درگذشت.
12.  ذکر این نکته شایسته است که درباره نقطویان،کتاب دیگری با نام جنبش نقطویه که حاوی 14 مقاله درباره حروفیه و نقطویه است به قلم استاد علیرضا ذکاوتی قراگزلو، توسط انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب منتشر شده است.
13. در پایان ذکر یک قطعه شعر نقطوی از ابوالقاسم امری که با در نظر گرفتن روایت منسوب حضرت علی(ع) ، "انا نقطه تحت الباء" ،سروده شده خالی از لطف نیست:

• نقطه عشق شاه  مردان است         هر که اورا شناخت مرد آن است
• اوست اصل وجود موجودات        نزد آن کس  که اهل عرفان است
• "انا نقطه"  کلام آن شاه است         نقطه   اصل   نام    قرآن   است
• حرف از نقطه می شود  پیدا          گرچه  اصل  کلام  یزدان  است
• نقطه   تحت   باء  بسم  الله             شاه  مردان علی  عمران  است