"نزهه القلوب"،كتابي است درباره هيئت و جغرافيا به زبان فارسي كه حمدالله مستوفي قزويني آن را در سال 740ه.ق تاليف و گاي ليسترانج آن را تصحيح و تحشيه نموده و انتشارات اساطير به تازگي آن را منتشر و روانه بازار نشر كرده است.كتاب حاضر مشتمل است بر يك فاتحه،سه مقاله و يك خاتمه:1)فاتحه مشتمل بر يك مقدمه،در ذكر ترتيب ابداع افلاك و نجوم و عناصر و ... و يك ديباچه در ذكر ربع مسكون و شرح طول و عرض و صفت اقاليم و وصف اطراف آن.2)مقاله اول درباره تكوين مواليد ثلاثه معادن و نبات و حيوان،مقاله دوم در ذكر انسان و مقاله سوم كه مهم ترين بخش كتاب نيز مي باشد درباره بلدان و ولايات و بقاع است كه خود مشتمل بر چهار قسمت است:الف)در ذكر حرمين شريفن،ب)شرح احوال ايران زمين مشتمل بر يك مطلع در شرح تقسيم و طول و عرض و حدود قاصي و قبله بلاد ايران و چگونگي آب و هوا و بنياد عمارات و مشخصات و صفات ساكنان در20باب و يك مخلص در ضبط راه ها،نهر ها و عيون و اشجار و كوه ها و معادن در 5فصل،پ)ذكر بلادي كه اگرچه جزء ايران نيستند اما حكام ايران آنها را ساخته اند،ت)ذكر عمارات عاليه مشهور كه در ديگر ولايات ربع مسكون است و از معظمات ابنيه.3)و خاتمه كتاب در ذكر عجايبي است كه در ساير ولايات ربع مسكون است.
و اما درباره حمدالله مستوفي:او شاعر،مورخ و جغرافيا نويس ايراني در قرن 8ه.ق و اهل قزوين بوده است.افراد خاندانش غالبا مستوفيان و متصديان امور ديواني بوده اند و او نيز مدتي به عنوان متصدي ماليات قزوين.،زنجان،ابهر و طارمين انجام وظيفه مي كرده است.از آثار او سه كتاب باقي مانده است:"تاريخ گزيده" ،"ظفرنامه" كه تاريخ منظومي است به وزن شاهنامه و "نزهة القلوب"َ
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر